کتاب خواندن تجربه عمیق، اثرگذار و متفاوت است و هیچ چیز به اندازه کتاب نمی‌تواند الهام بخش، سرگرم کننده و انگیزشی باشد؛ اما وقتی که قرار باشد از این بین یک رمان خارجی جدید معروف و مناسب انتخاب کنید که سبک نوشتار نویسنده و سوژه آن شما را واو به واو تا صفحه آخر به دنبال خود بکشاند اوضاع کمی حساس و متفاوت می‌شود.
در خرید خیلی از کتابهای روانشناسی، تاریخی و سیاسی نقد دیگران کمک کننده است و چارچوبی که به دنبال آن هستید را خیلی سریع پیدا می‌کنید. اما رمان‌ها دنیای متفاوتی دارند و در انتخاب آن‌ها با دو چالش بزرگ روبرو هستیم؛ محدودیت زمان و محتوای داستان که تا وارد آن نشویم نمی‌توانیم به صورت قطعی درباره خوب بودن یا بد بودن رمان نظر دهیم.
ما با چالش‌های این مسیر برای کتابخوان‌ها آشنا هستیم و از طرفی می‌دانیم که تنوع رمان‌ها و زمان محدودی که در اختیار داریم فرصت زیادی برای آزمون و خطا باقی نمی‌گذارد. بنابراین تصمیم گرفتیم در راهنمای خرید امروز ساده، بی‌تکلف و به زبان کتابخوان‌های حرفه‌ای هر آنچه که در مسیر انتخاب رمان مناسب نیاز دارید را بررسی کنیم.
آیا تا به حال راجع به سبک «رئالیسم جادویی» چیزی شنیده‌اید؟ یعنی کتابی که هم واقع گرایانه باشد، هم فانتزی و جادویی. داستانی که واقعیت را با دنیای تخیلی مخلوط می‌کند و اثری هنری خلق می‌نماید. کتاب «صد سال تنهایی» اثر گابریل گارسیا مارکز که توسط کیومرث پارسای ترجمه شده است، دقیقا از همین سبک است.
گابریل گارسیا که به خاطر این کتاب موفق جایزه‌ی نوبل ادبی را کسب کرده است، رئالیسم را با دنیای اساطیر و تخیل ترکیب کرد و این اثر هنری را خلق نمود. کتاب صدسال تنهایی حکایت شش نسل از خانواد های کولی است که به تنها زندگی کردن محکوم شده‌اند. خوزه آرکادیو بوئندیا و اورسولا ایگوآران، زن و شوهری هستند که به همراه تعدادی از دوستانشان دهکده خود را ترک می‌کنند و دهکده‌ی جدیدی با عنوان «موکوندو» را پایه گذاری می‌کنند. دهکده ای بکر، زیبا، جادویی و منحصر به فرد که وقتی با سایر تمدن‌ها ارتباط برقرار می‌کند، عناصر جادویی از آن دور می‌شود.
شاید از خودتان بپرسید که چه چیزی کتابی مثل مزرعه‌ی حیوانات را به شاهکاری ادبی تبدیل می‌کند. در حقیقت، مزرعه‌ی حیوانات داستان گروهی از حیوانات نیست که می‌خواهند ضد ارباب خود شورش کنند. بلکه ماجرای اتحاد جماهیر شوروی است و نویسنده با نوشتن آن سعی کرده چشم نسل خود را به وقایع روزگار بازتر کند.
حتما در فیلم‌های مختلف اسم «دن کیشوت» به گوشتان خورده است. با خواندن این کتاب در حقیقت متوجه می‌شوید که شخصیت «دن کیشوت» کیست. دن كيشوت در حقیقت ماجرای جذاب يك شواليه ماجراجو و عجيب و غريب به نام دن كيشوت و پيشكار صادقش سانچو پانچو است که به یکی از شاهکارهای ادبی جهانی تبدیل شده است.
در حقیقت شوالیه «دن کیشوت» از همان ابتدا یک شوالیه نبوده است. بلکه یک نجیب‌زاده‌ی معمولی است که آنقدر داستان شوالیه‌ها را می‌خواند که عاشق شوالیه‌ها می‌شود. بنابراین تصمیم می‌گیرد که خودش شوالیه شود، نامش را عوض کند و برای از بین بردن بدی‌ها و ستم‌ها اقدام نماید. آنچه داستان را جذاب و خواندني‌تر مي‌كند، شوخ‌طبعي و گفته‌هاي بامزه شخصيت اصلي داستان يعني دن كيشوت است.
لئو تولستوی یکی از نویسنده‌های مکتب رئالیسم است. مکتبی که در آن وقایع زندگی و درگیری مردم در طبقات مختلف اجتماعی نشان داده می‌شود. کتاب آنا کارنینا یکی از بزرگ‌ترین و برجسته‌ترین آثار او در مکتب رئالیسم است که روابط خانواده‌های روسی در طبقه‌ی اشراف را روایت می‌کند. نیمی از کتاب به روایت ماجراهای شخصیتی به نام آناکارنینا می‌پردازد و نیم‌دیگر آن شرح‌حال شخصیتی به‌نام «لوین» است. در حقیقت داستان از زمانی آغاز می‌شود که آنا کارنینا برای حل اختلافات خانوادگی وارد مسکو می‌شود. ژانر این کتاب بر خلاف «جنگ و صلح» لئو تولستوی، عاشقانه است و به همین سبب، تعداد زیادی از افراد را به خود جذب می‌کند.
با این کتاب سری به دنیای نوجوان‌ها بزنید! حتی اگر سنتان از دوره‌ی نوجوانی رد شده است، باز هم می‌توانید کتابی را بخوانید که برای گروه‌های سنی پایین‌تر تعریف شده است. به این ترتیب آرامش ذهنی هم پیدا می‌کنید. رمان «مرغ مقلد» نوشته‌ی «کاترین ارسکین» توسط «کیوان عبیدی آشتیانی» ترجمه شده و در سال 2010 جایزه‌ی کتاب سال ادبیات نوجوان آمریکا را از آن خود کرده است.
اگر به پشت جلد آن نگاهی کنید، با این یادداشت رو‌به‌رو می‌شوید: «کیتلین یازده ساله بیماری آسپرگر دارد. دنیای او سیاه و سفید است و تقسیم می‌شود به چیزهایی خوب و چیزهای بد. بدتر این که برادر کیتلین هم که تنها دوست و راهنمای اوست، در حادثه تیراندازی در مدرسه کشته می‌شود. حالا کیتلین در کنار پدرش که درگیر اندوه از دست دادن فرزند است، روز به روز بیشتر سردرگم می‌شود.». این کتاب توسط نشر «افق» به چاپ رسیده و در دسترس نوجوانان قرار گرفته است.
اصل اول: علاقه شخصیتان را دنبال کنید
شاید در هیچ زمینه دیگری به جز کتابخوانی نتوانید تمام علاقمندی و خواسته‌های قلبی خود را دخالت دهید. دنیای رمان‌ها جهانی بزرگ است که بدون قانون، باید و نباید شما را در انتخاب موضوع آزاد می‌گذارد. این موضوع بیشتر زمانی اهمیت پیدا می‌کند که ما خود را در بند توصیه، نظرات و پیشنهادات دیگران برای کتابخوانی قرار می‌دهیم و به خودمان جرئت و جسارت خرید یک داستان بدون ذهنیت قبلی را نمی‌دهیم.
برای این که بتوانید علاقه واقعی خود را از میان بهترین رمان‌های خارجی پیدا کنید اول باید کمی جسور باشید و سپس نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- خودتان را به برگزیده بودن کتاب از نظر منتقدان یا جایزه‌هایی که یک کتاب تا به حال دریافت کرده محدود نکنید.
- تمام کتاب‌هایی که در صدر لیست پرفروش‌های سال قرار می‌گیرند لزوما بهتر از بقیه نبوده‌اند. بخش زیادی از فروش کتاب‌ها مرهون تبلیغات و کمپین‌های بزرگی است که در راستای فروش بهتر محصول برگزار می‌شود.
- ممکن است در ابتدای مسیر یک موضوع یا ژانر مشخص را در نظر نداشته باشید؛ در این حالت می‌توانید نظر دیگران یا فروشنده کتاب را برای آغاز مسیر کتابخوانی دنبال کنید.
اصل دوم: ژانر و سبک رمان محبوب خود را بشناسید
شاید سال‌های زیادی باشد که کتاب می‌خوانید و خود را یک کتابخوان حرفه‌ای بدانید؛ اما هنوز هم سبک نوشتاری محبوب یا ژانر مورد علاقه خود را نشناخته باشید.
دنیای رمان‌ها بی حد و اندازه‌تر از آن چیزی است که فکرش را کنید. تنوع موضوعات و نویسندگانی که در این حوزه مشغول به فعالیت هستند بیش از حوزه‌های دیگر است؛ چرا که بخشی از رمان نویسی بیش از این که تخصصی باشد به ذوق، قریحه، استعداد و مهارت‌های نوشتاری نویسنده بستگی دارد.
به همین دلیل توصیه می‌کنیم قبل از خرید رمان خارجی ابتدا سبک مورد علاقه خود را تعیین کنید تا بهتر بتوانید از میان گزینه‌های نامحدود موجود دست به انتخاب بزنید. در انتخاب ژانر دلخواهتان می‌توانید چند مورد زیر را در کتاب‌هایی که تا به حال خوانده‌اید ارزیابی کنید:
- زمان مطالعه داستان: یکی از ساده‌ترین معیارهایی که می‌توانید در خرید ژانر یا موضوع مورد علاقه خود ملاک قرار دهید مدت زمانی است که برای خواندن یک کتاب صرف می‌کنید. فلان کتاب را در چه مدت خواندید؛ یک ماه؟ دو ماه؟ یا آنقدر موضوع جذاب بود که در طول یک هفته کتاب را تمام کردید؟
- شخصیت پردازی کتاب: اگر یک شخصیت را مثل یک سنگ سخت و بی شکل در نظر بگیرید، روند شخصیت پردازی یعنی تبدیل آن سنگ بی روح به الماس ارزشمند که از هر جهت نظرتان را جلب می‌کند. برخی از نویسندگان مهارت عجیبی در شخصیت پردازی و شناساندن اشخاص داستان خود به مخاطب دارند. طوری که این شکل شخصیت پردازی سبک نوشتاری آن‌ها را به یک ژانر تبدیل می‌کند!
- خط داستانی: خط داستانی همان محور اصلی یا موضوع مرکزی است که قصه حول آن پیش می‌رود. باید ببینید نویسنده چطور می‌تواند خط داستان را حفظ و بدون دور شدن و لعزش از آن مسیر را پیش ببرد.
اصل سوم: گزینه‌ها را برای خرید یک رمان خارجی معروف محدود کنید
هر کتاب در قالب یک جلد طراحی و عرضه می‌شود و تصمیم گیری از روی خلاصه داستان یا ظاهر آن کار مشکلی است. یکی از راه‌هایی که کمک می‌کند فیلترهای بیش‌تری در خرید رمان خارجی اعمال کنیم ژانر و علاقه شخصی بود که در پیش‌تر بدان پرداختیم. در ادامه چند نکته دیگر را با هم مرور می‌کنیم:
از جلد کتاب سرسری گذر نکنید!
شاید پیش پا افتاده به نظر برسد اما کاور یا جلد کتاب می‌تواند راهنمای خوبی برای خرید آن باشد. حتی عنوان یک کتاب و توضیحی که به صورت خلاصه ممکن است درباره محتوا رمان روی جلد بخوانید کمک کننده خواهد بود. در صورتی که رمان خارجی را به صورت آنلاین خریداری می‌کنید مرور جلد و کاور ساده‌‌تر است و همزمان می‌توانید خلاصه داستان و نظرات کاربران را نیز مرور کنید.
در خرید رمان خارجی نقدهای شبکه اجتماعی را از دست ندهید
خوشبختانه صفحات اجتماعی زیادی در راستای رواج فرهنگ کتابخوانی شکل گرفته‌اند که از طریق مباحثه دو طرفه و چند طرفه بین کاربران فعالیت می‌کنند. مطالعه نقدهای آنلاین و نظرات خوانندگان کتاب‌ها بعد از این که علاقه و سبک دلخواهتان را مشخص کردید راهگشا خواهد بود.
سخن آخر
شاید انگیزه افراد با افزایش سن برای کتابخوانی کم شود؛ اما اگر از همین سنین کودکی موضوع و ژانر مورد علاقه خود را ردیابی کنید همیشه برای خواندن رمان خارجی وقت و حوصله خواهید داشت.
سیر داستان، شخصیت پردازی و سرعت شما در اتمام یک کتاب راهنمای خوبی هستند تا ژانر و سبک مورد علاقه خود را از میان موضوعات متنوع و بی‌نهایت عنوان رمان موجود انتخاب کنید.
چه جالب !