مشعل موسیقی ایرانی با وجود سالهای متمادی که از معرفی ساز و نواهای ایرانی میگذرد همچنان فروزان و گرم باقی مانده است. یکی از دلایل این امر قطعا به سازهای ایرانی مربوط میشود که هنرمندان این عرصه نحوه استفاده از این آلات موسیقیایی را نسل به نسل به فرزندان امروز آموزش دادهاند. اگر شما هم اهل موسیقی سنتی باشید محال است با نجوای این سازها غریبه باشید.
در میان سازهای ایرانی، تار یکی از محبوبترین و مهجورترین آلاتی است که میتوان از آن به عنوان پای ثابت موسیقی ایرانی یاد کرد. ارکسترهای ایرانی از این ساز به صورت مستقیم و غیرمستقیم استفاده میکنند و جنس صدای تار پس زمینه خوبی برای تمام موسیقیهای مقامی و ردیف دستگاهی است.
کیفیت ساز نقش مهمی در یادگیری و پیشرفت هنرجویان موسیقی ایفا میکند. اگر شما هم شیفته یادگیری این ساز اعجاب انگیز شدهاید وقت آن رسیده تا با راهنمای خرید بهترین تار، یکی از بهترین سازهای بازار را از آن خود کنید. ما در راهنمای خرید امروز بهنظر تمام ویژگیهای یک تار خوش صدا را مرور و بررسی میکنیم.
معرفی و بررسی انواع بهترین تار
تار ایران ساز مدل همایون سازی دست ساز و اصیل برای نوازندگان حرفهای است. جنس دسته و بدنه این ساز از چوب گردو قدیمی خشک بوده و پردهها از بامبو ظریف تولید شدهاند.
کاسه این ساز از انواع کاسههای بزرگ است که باعث میشود شاهد صدایی قوی و پرحجم از این ساز باشیم. سرپنجه این محصول از مدلهای طاووسی بوده و بدنه با همان رنگ اصلی چوب طراحی شده است.
دسته و کاسههای تار ایران ساز مدل آذرخش از چوب گردو مرغوب تولید شدهاند. این چوب در طول سالیان سال تاب بر نمیدارد و استحکام خود را برای نوازندگی حفظ میکند.
گوشیهای این ساز از نوع سرپنجه طاووسی مکانیکی هستند که از فلز مرغوب تولید شدهاند. شیطانک و خرک و سیم گیر این تار با شاخ کمیاب پرداخت شدهاند و در مجموع تمام بخشها منحصر به فرد و شناسنامهدار هستند.
تار ایران ساز مدل جاوید با کاسه بزرگ طراحی شده تا صدای آن در همنوازی و ارکسترها به خوبی قابل تشخیص باشد. این ساز و تمام بخشهای به کار رفته در آن برای نوازندگان حرفهای و ضبط استودیو مناسب است.
سرپنجههای این تار از نوع طاووسی هستند که بالای آن یک سنگ فیروزه تزئینی به سلیقه طراح قرار داده شده است. اطراف سرپنجهها با استخوان مزین شدهاند و دسته تا روی پوست ادامه پیدا کرده است.
کاسه به کار برده شده در بدنه این تار از چوب توت بدون گره، یکدست و مرغوب است.
دقت تراش و پرداخت بخشهای مختلف در تار ایران ساز مدل طلا باعث شده تا در زمره سازهای محبوب برای نوازندگان حرفهای قرار بگیرد. دو طرف کاسههای این ساز کاملا قرینه هستند و روی آن با هنر تذهیب و نقاشی مزین شده است.
ساختمان گوشیها در تار ایران ساز از نوع طاووسی است که اکثر نوازندگان حرفهای از آن استقبال میکنند.
تار ایران ساز مدل نقش جهان با بدنه مستحکم و باکیفیت از جنس توت و گردو تولید شده است. امروزه در برخی از تارها به جای پوست طبیعی یا دستان چهارپایان از پلاستیک استفاده میشود؛ اما در این محصول از پوست بره تودلی درجه یک برای تولید روکش خارجی استفاده شده است.
رنگ بدنه این ساز همان رنگ اصیل چوب گردو و توت است.
تار ایران ساز مدل ارغوان نمونه دیگری از کلکسیون اختصاصی این برند است که با متریال درجه یک و گران قیمت پرداخت میشود. جنس دسته و بدنه این ساز از گردو درجه یک خشک است و سرپنجهها با الگوی طاووسی محبوب طراحی شدهاند. دستان این تار با بامبو ظریف و مستحکم تولید شده که کمک میکند صدای نتها با بهترین کیفیت ممکن به گوش برسند.
آشنایی با بخشهای مختلف ساز تار
صدایی که از دل تار برمیآید هنر دست نوازنده است؛ اما نوازنده باید به صورت مختصر با ساز و کار و بخشهای داخلی ساز آشنا باشد و اهمیت تکیه بر هر بخش را حین تمرین بیاموزد. از این رو ابتدا قصد داریم تمام بخشهای ساز دلنواز تار را با هم بررسی کنیم:
جنس کاسه تار و نقش آن در تولید صدا
کل ساز تار را یک کاسه تشکیل میدهد که ساختاری شیه به یک گلابی دارد. این گلابی از وسط کمی فشرده شده و دو کاسه کوچکتر را در بخش قدامی و خلفی به وجود آورده است. برخی از افراد برای این دو بخش اسامی مختلفی در نظر میگیرند اما در مجموع جنس کاسه در سراسر تار یکسان است.
چیزی که در طراحی کاسه اهمیت دارد جنس و اندازه آن است. همانند ساز سه تار، کاسه تار نیز از چوب توت تولید میشود. اندازه کاسه نیز روی بلندی صدا تاثیر دارد و هنرجویان برای هر سطحی از یک اندازه مشخص طبق توصیه اساتید استفاده میکنند. از طرف دیگر حرفهایها تقارن کاسهها را یکی از فاکتورهای مهم در صدادهی ساز میدانند که باید حین خرید زیر نظر داشته باشید.
جنس پوست ساز تار
پوست روی بخش باز دهانه و کاسههای ساز تار را میپوشاند و کیفیت آن در تولید صدا اهمیت زیادی دارد. سازهای اصیل و حرفهای با پوست حیوانات تولید میشوند. پوست برده تودلی در انواع تارها به کار برده میشود؛ اما ممکن است از پوست چهارپایان دیگر نیز استفاده شود.
پوستی که روی تار قرار میگیرد از نظر شاخصههای کیفی مشابه با دف است. همه چیز از جمله آب و هوای منطقه و حتی محلی که ساز را در آن قرار میدهید روی کیفیت پوست اثر دارند.
دسته تار و اهمیت آن
برای تولید بخشهای دسته از چوبهای قدیمی توت، گردو و... استفاده میشود. دسته ساز یکی از بخشهایی است که میتواند روی صدادهی به صورت مستقیم اثر داشته باشد. دستان تار روی دسته پیچیده میشود و دسته از بیرون با پوست کاسهها در تماس است. بخشهای دیگر مثل سرنپنجه و گوشیها به دسته متصل میشوند. در برخی از مدلها دسته تا روی پوست ادامه دارد تا وسعت صدا سه اکتاو کامل باشد.
جنس پردههای تار
پردهها همان دستان هستند که دور دسته قرار میگیرند. پردهها از جنس روده گوسفند یا سایر چهارپایان تولید میشوند و نتها را تشکیل میدهند. باید به گرههایی که برای اتصال پردهها به دسته زده شدند توجه کنید. این موضوع توسط نوازندگان حرفهای با تست مستقیم دسته و نوازندگی تست انجام میشود.
آشنایی با انواع سرپنجههای رایج در تار
هنگام خرید تار ممکن است با اصطلاحاتی به نام سرپنجه روبرو شوید که به عنوان مشخصات ساز ذکر میشوند. سرپنجه همان گوشیهایی است که در ابتدای دسته قرار میگیرد؛ سه گوشی در یک طرف دسته و سه گوشی در طرف دیگر برای کوک کردن ساز.
سرپنجههای تار به سه مدل کلاسیک، طاووسی و ویولنی تقسیم میشوند. سرپنچه باید طوری طراحی شده باشد که هنرجو، به خصوص افرادی که به تازگی یادگیری تار را شروع کردهاند راحت باشد و مدام نخواهد ساز را کوک کند.
در حال حاضر سرپنچههای کلاسیک از متداولترین گوشیهایی هستند که روی تارهای بازار میبینیم. البته استفاده از این سرپنجه به دلیل خروج از کوک برای افراد مبتدی چندان ساده نیست؛ به همین دلیل از سرپنجههای دیگر برای این سطح استفاده میشود.
اگر اولین بار است که برای خرید ساز تار اقدام میکنید نیازی نیست که در انتخاب سرپنجهها سخت گیرانه عمل کنید. حتی اگر از مدلهای کلاسیک استفاده میکنید میتوانید کوک کردن ساز را تا زمانی که مهارت کافی کسب کنید به استاد بسپارید. برخی از مدلهای تار به سبب تزئیناتی که روی سرپنجه حک میشود، مثل هنر نقاشی و تذهیب گران قیمتتر هستند.
سخن آخر
تار یکی از بهترین سازهای ایرانی است که با وجود صدای ظریفی که دارد بر اساس ابعاد کاسه میتواند نجوای حجیم و قویتری داشته باشد. از تار برای همنوازی در ارکسترها استفاده میشود و اگر اهل موسیقی سنتی باشید حتما صدای تار به گوشتان آشنا است.
در خرید تار به ابعاد و قرینگی کاسه ساز، جنس پوست و پردهها دقت کنید. برخی از تارها دارای تذهیب، نقاشی یا سنگهای قیمتی روی دسته هستند که باعث میشوند قیمت تمام شده آنها بالاتر باشد.
دیدگاهتان را بنویسید