باز ساز دهنی بیشتر آشنا شوید!
همان طور که گفتیم رویکرد نوازندگی با ساز دهنی خیلی پیشرفته‌تر و تخصصی‌تر از آن آزمون و خطاهایی است که به صورت آماتور و در دوران بچگی با این ساز داشتیم. ساز دهنی یک ساز قابل حمل، سبک و کوچک است و همین طراحی خاص و صدای سوزناکی که از عمق آن به گوش می‌رسد خیلی از هنرجویان را عاشق خود کرده است!
بر خلاف تصور خیلی از افراد ساز دهنی فقط یک ساز برای ملودی‌های ریتمیک، کسل کننده و لزوما آرام نیست. امروزه از ساز دهنی در تولید موسیقی در سبک‌های مختلف راک، جاز و پاپ استفاده می‌شود. اگر با دنیای هارمونیکا یا ساز دهنی بیگانه باشید احتمالا فکرش را هم نمی‌کردید این ابزار خوش دست تا این حد بتواند پرکار باشد!
آشنایی با انواع ساز دهنی و تفاوت آن‌ها
زمانی که قصد خرید بهترین ساز دهنی بازار را دارید، قبل از هر چیز باید انتخاب کنید کدام دسته از ساز دهنی را نیاز دارید: دیاتونیک یا کروماتیک؟
ساز دهنی دیاتونیک گستره محدودی از نوت‌ها را در برمی‌گیرد و بیشتر در موسیقی‌های سبک راک، کانتری و پاپ استفاده می‌شود. این در حالی است که مدل‌های کروماتیک تمام نوت‌ها را در برمی‌گیرند و بنابراین در موسیقی‌های جاز و کلاسیک بیشتر نوای آن‌ها را می‌شنویم.
درباره ساز دهنی دیاتونیک بیشتر بدانید
دیاتونیک را همه می‌شناسند. آن ساز دهنی‌هایی که در دست همه بچه‌ها دیده می‌شد و خیلی‌ها به صورت آماتور با آن ساز می‌دهند همان مدل‌های دیاتونیک بودند. رایج ترین نوع این سازدهنی در حال حاضر مدل ده سوراخهای است که بر اساس الگو ریشتر (Richter) و با استفاده از نت‌های گام دیاتونیک ماژور کوک می‌شود. هر چند که مدل‌های 14 سوراخی هم در بازار موجود هستند.
همه چیز درباره ساز دهنی کروماتیک
در نگاه اول ممکن است تصور کنید تمام ساز دهنی‌ها یکسان هستند و از نظر ظاهری تفاوتی ندارند؛ اما اگر مدل‌های کروماتیک را دیده باشید حتما متوجه زبانه ( اسلاید) کوچکی که در انتهای آن‌ها قرار می‌گیرد شده‌اید.
وقتی که زبانه انتهایی در این مدل از ساز دهنی بیرون کشیده شود، کروماتیک در حکم مدل دیاتونیک عمل می‌کند و گسترده محدودی از نوت‌ها را قادر خواهید بود با آن بنوازید. این در حالی است که با فشردن همین اسلاید نوت‌ها شارپ‌تر می‌شوند و نیم گام بالاتر می‌روند.
چطور ساز دهنی را بنوازیم؟
ساز دهنی در زمره سازهای بادی قرار می‌گیرد و به واسطه دمیدن و البته مکیدن هوا کار می‌کند. نواری که روبرو لب‌ها قرار می‌گیرد مجموعه‌ای از حفرات است. هر حفره دارای دو رید است که با دمیدن دچار ارتعاش می‌شود و همزمان با مکیدن، بخش دیگر نیز مرتعش می‌شود. بنابراین به ازای هر رید، دو نوت نواخته می‌شود.
نحوه میزان سازی ساز دهنی
Tuning یا میزان سازی تکنیکی است که در نواختن سازدهنی با آن خیلی برخورد می‌کنید. ضمن این که میزان سازی دستگاه تا حدی به نوع ساز دهنی که خریداری می‌کنید بستگی دارد. مدل‌های دیاتونیک در انواع و اقسام مختلفی عرضه می‌شوند که هر یک کاربرد خاص خود را دارند:
- مدل‌های Richter یا ریشتر: سازدهنی دیاتونیک ۱۰ سوراخه با کوک ریشتر و گام ماژور.
- مدل‌های Natural Minor که در موسیقی‌های غربی بیشتر کاربرد دارد.
- مدل‌های Harmonic Minor که در موزیک‌های عربی، اروپایی و شرقی می‌بینیم.
لمس جنس صدای ساز دهنی و توصیف آن
در شناخت صدای تولید شده از سازهای مختلف، فرکانس نوا اولین چیزی است که بررسی می‌شود. بازه فرکانس صدای هارمونیکا 97 هزار هرتز تا 4.8 کیلو هرتز است. وقتی که این ساز به صدا در می‌آید اولین حسی که القا می‌شود احساس تنهایی و غربت است و این موضوع ریشه در پیشینه عرضه این ساز دارد.
در حال حاضر جنس صدای ساز دهنی باعث شده تا یکی از سازهای اصلی در موزیک‌های مدیتیشن باشد. این ساز ماهیت روح بخشی دارد و نوع ارتعاش آن به کسب آرامش کمک می‌کند.
هم اکنون استفاده از ساز دهنی گسترده‌تر از قبل شده و حتی در موزیک‌های فلک بیشتر از گذشته کاربرد دارد. از آن جایی که ماهیت خالقان سبک فلک تا حد زیادی گمنام است، در یک دوره طولانی این ساز هم گمنام شد و دوران انزوا را پشت سر گذاشت.
سخن آخر
اولین گام در خرید ساز دهنی انتخاب نوع ساز بر اساس تعداد نوت‌‌هایی است که با استفاده از آن می‌توانید بنوازید. مهم‌ترین تفاوت مدل‌های کروماتیک و دیاتونیک نیز همین است. ضمن این که با خرید یک ساز دهنی کروماتیک می‌توانید قابلیت‌های آن را از طریق اسلاید محدود و همزمان یک ساز دهنی دیاتونیک نیز داشته باشید.
دیدگاهتان را بنویسید