9 مدل تمبک با کیفیت مورد علاقه نوازندگان + راهنمای خرید تمبک

اگر لا به لای آثار اصیل ایرانی بگذریم محال است ضرب و تُم و بک ساز تمبک را در اجزای موسیقی سنتی نشنویم. از دوران ایران باستان تا به امروز سازهای کوبه‌ای یا ضربی از محبوبیت زیادی برخوردار بوده‌اند. تمبک هم یکی از آن سازهای محبوب قدیمی است که بر اساس صدایی که از آن شنیده می‌شود (تُم و بک) نامگذاری شده است. تا چه اندازه به سازهای کوبه‌ای ایرانی علاقمند هستید؟

سازهای کوبه‌ای نظیر تمبک به سبب ساختار خاصی که دارند معمولا در همنوازی با بقیه آلات موسیقی تاثیرگذاری خود را فاش می‌کنند. اما تمبک از معدود سازهای ضربی اصیل ما ایرانیان است که تک نوازی آن هم به دل می‌نشیند و می‌تواند تجلی مهارت و تکامل نوازنده باشد. تجلی عشق و عشق ورزی!

تنبک نقش اصلی را در ریتم و ضرب قطعات موسیقی سنتی ایفا می‌کند. اگر به یادگیری موسیقی ایرانی علاقمند هستید احتمالا باید یک دوره مختصر با تمبک کار کنید تا درک درستی از ریتم داشته باشید؛ اما قدم اول خرید تمبک است. سازی که نه فقط بر اساس قیمت بلکه بر اساس سطح مهارتی شما، کیفیت و ساختار رتبه بندی می‌شود. برای آشنایی با بهترین مدل‌های بازار همراه به‌نظر باشید.

معرفی و بررسی بهترین تمبک‌های ایرانی

آشنایی با اجزا و ساختار ساز تمبک

تنبک ساختاری شبیه به یک طبل دارد و نسبتا حجیم است. این ساز شامل یک تنه، دهانه بزرگ و کوچک و گلویی است که با پوست حیوانات روکش می‌شود. تنبک‌ها بر خلاف سایر سازهای ایرانی سایز مشخص و ثابتی ندارند. برخی از تنبک‌ها بزرگ هستند و بنابراین صدای خروجی قوی‌تری دارند. برخی هم کوچک‌تر هستند.

تنه تنبک؛ تکیه گاه دست نوازنده

تنه درست جایی است که نوازنده ساعد را بر آن تکیه می‌دهد و روزهای شروع نوازندگی با این بخش برای درست در دست گرفتن ساز زیاد سرو کار دارد. تنه بین 17 تا 27 سانتی متر طول دارد و این میزان متغیر است. از آن جایی که سطح دست و لباس نوازنده مستقیم روی تنه قرار می‌گیرد روی آن شیارهایی طراحی می‌شود تا از سر خوردن دست جلوگیری شود. برخی هم از شیار برای تولید صدای اضافه مثل بدنه گیتار استفاده می‌کنند.

تنه تنبک می‌تواند سفالی، چوبی و فلزی باشد. چیزی که در بازار می‌بینیم در اکثر مواقع تنه چوبی است که از جنس چوب درختان گردو، توت، افرا و چوب درختان جنگلی و سیاه تولید می‌شود. این چوب‌ها معمولا از چوب کهنه جدا و سپس با پوست حیوانات روکش می‌شوند.

دهانه کوچک و بزرگ؛ محل تولید و خروج صداها

ضربات دست درست در پهنه دهانه بزرگ می‌نشیند و بعد از انتشار در فضای داخلی به دهانه کوچک می‌رسد. پوستی که روی این بخش‌ها قرار می‌گیرد کیفیت نهایی صدای خروجی را تعیین می‌کند. قطر دهانه در تنبک‌های کوچک و بزرگ متفاوت است و شکل آن باید کاملا گرد باشد.

گلویی تنبک؛ مجزای خروجی صدا و استراحتگاه دست

روی گلویی آرنج و بخشی از ساعد دست قرار می‌گیرد. از طرفی صدایی که با ضربات دست روی دهانه بزرگ تولید شده باید از این مجرا خارج شود.

پوست تمبک و تاثیر آن در خروجی صدا

چوب تنبک قطعا از فاکتورهای موثر بر خروجی صدا است؛ اما از دیدگاه تخصصی این جنس، ضخامت و کیفیت پوست است که رنگ صدای آشکار، دلنشین و متنوع را به ارمغان می‌آورد. بنابراین نوع پوست استفاده شده در تولید تنبک یکی از فاکتورهای مهمی در خرید است.

ضخامت پوست و تاثیر آن بر خروجی صدا

رنگ پوست اهمیتی در تولید صدا ندارد؛ اما رنگ صدا تابعی از ضخامت پوست است. ضخامت هم بسته به گونه حیوانی که از از پوست آن استفاده می‌شود متفاوت خواهد بود. پوست بز و گوساله صدایی زیر، بلند و شفاف ایجاد می‌کنند؛ چون معمولا ضخامت کم‌تری دارند. در مقابل پوست گاو، گاومیش و شتر از ضخامت بیش‌تری برخوردار هستند.

بنابراین بسته به کیفیت پوست و البته مهارت نوازنده می‌توان صداهای زیر و بم با رنگ مختلف ایجاد کرد.فراموش نکنید که شاید ضخامت پوست در ایجاد صدایی بم یا زیر موثر باشد اما نباید از جنس چوب در ساز و اثرگذاری آن روی حجم نهایی صدا غافل بود.

یکپارچگی پوست روی دهانه تمبک

پوستی که روی تنبک به کار رفته باید کاملا فراخ، بدون خوردگی، سایش و افزایش یا کاهش ضخامت در برخی از نقاط باشد. به عبارت دیگر باید کاملا یکدست و یکپارچه باشد. در غیر این صورت هنگام ضرب زدن ممکن است پوست به داخل فرو برود.

تاثیر دما بر پوست و رنگ صدای تمبک

تمبک‌های باکیفیت هم مشابه با دف از پوست طبیعی تولید می‌شوند و همین موضوع باعث می‌شود از کوک خارج شوند. بالا و پایین شدن دما و نحوه نگهداری از تنبک روی نرمی و سفتی پوست اثر دارند و باید ساز را در دمای معمول و متوسط قرار دهید.

سخن آخر

خرید تنبک و شروع یادگیری آن از گزینه‌های اول عاشقان و علاقمندان موسیقی اصیل ایرانی است. این ساز به اندازه سایر سازهای کوبه‌ای نظیر دف توانایی خلق، ریتم و رنگ صدایی متنوع دارد. فقط کافی است قبل از خرید به جنس بدنه، جنس پوست استفاده شده و سایز دهانه تنبک توجه کنید. برخی از سازندگان انواع تنبک به سبب استفاده از چوب و پوست باکیفیت شهرت زیادی دارند.